Vitaminlerin Genel Özellikleri Nelerdir?
- Metabolizma için düzenleyici etkisi olan organik maddelerdir
- Enerji verici olarak kullanılmazlar
- Hücre zarından geçebilecek kadar küçüktürler
- Sindirime uğramazlar doğrudan kana karışabilirler
- Vitaminler bitkilerde sentezlenebilirken hayvanlar vitaminleri dışarıdan almak zorundadır
- Vitaminler yağda ve suda çözünmelerine göre ikiye ayrılmaktadır
1) Yağda Çözünen Vitaminler
- A,D,E,K vitaminleridir
- Suda çözünmezler
- Hücre zarından çok daha kolay geçerler (yağda çözündükleri için)
- Fazla miktarda alındıklarında karaciğerde depo edilebilirler.
A Vitamini
- Görme pigmentlerinin yapısına katılır
- Enfeksiyonlara karşı direnç sağlar
- Epitel dokunun gelişimine katkı sağlar
- Eksikliğinde gece körlüğü görülür
- Bağışıklık sisteminde zayıflama
- Deri ve cilt hastalıkları görülmektedir
- Süt ve süt ürünlerinde, karaciğerde, meyve ve yeşil-sarı sebzelerde bulunur
D Vitamini
- Kalsiyum ve Fosforun emilimini,
- Kemiklerde kalsiyumun depolanmasını sağlar
- Eksikliğinde çocuklarda raşitizm yetişkinlerde osteomalazi hastalıkları görülür
- Kemik ve Dişlerin yapısı bozulur
- Provitamin D şeklinde alınır deri altında depolanır güneş ışınları etkisiyle Vitamin D olur
- Yumurta sarısı süt ve balık yağında bulunur.
E Vitamini
- Hücre zarının yenilenmesinde rolü vardır ve antioksidan olarak görev yapar
- Erkek ve kadınlarda üreme olaylarında etkili olduğu bilinmektedir
- Eksikliğinde kısırlık , kansızlık , kalp hastalıkları ve sinir sisteminde tahribat yapar
- Fındık, Tahıllar , Bitkisel yağlar ve yeşil yapraklı sebzelerde E vitamini boldur
K Vitamini
- Kanın pıhtılaşmasında etkilidir
- Eksikliğinde kanın pıhtılaşması yavaşlar kanama devam eder
- Tahıllar, soya fasulyesi ve yeşil sebzeler ile alınır
- K vitamini kalın bağırsaktaki simbiyotik bakteriler tarafından da sentezlenir
2) Suda Çözünen Vitaminler
- B Gurubu ve C vitaminleridir
- B1 , B2 , B3 ,B5 , B6 , B7 , B9 , B12 ve C vitamini
- Suda çözünürler yağda çözünmezler
- Fazla miktarda alındıklarında fazlası depolanmaz idrarla atılır (B12depolanır)
- Günlük olarak dışarıdan alınmaları gerekmektedir.
C Vitamini
- Bağışıklık sisteminin güçlenmesinde, bağ dokusunda kollagen lif sentezinde ve diş eti sağlığında etkilidir
- Eksikliğinde bağışıklık sistemi zayıflar, yaralar geç iyileşir,diş eti kanamaları eklem ağrıları , yorgunluk ve halsizlik baş gösterir(skörbüt hastalığı)
- Turunçgillerde, kivi , yeşil sebzeler biber kuşburnu ve brokolidebolca bulunur
B1 Vitamini (Tiyasin)
- Karbonhidrat metabolizmasında koenzim olarak çalışır
- Sinir sisteminde ve zihinsel faaliyetlerde etkilidir
- Eksikliğinde beriberi hastalığı görülür
- Baklagiller , maya ve tahıllarda bolca bulunur
B2 Vitamini (Riboflavin)
- Solunum reaksiyonlarında koenzim olarak çalışır
- Görme olayında ve demirin emiliminde etkilidir
- Eksikliğinde görme bozuklukları ve ağız yaraları görülür
- Süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler, et ürünleri ve mayada bulunur
B3 Vitamini (Niyasin)
- Solunum reaksiyonlarında koenzim olarak çalışır
- Sinir sisteminin sağlığında etkilidir
- Eksikliğinde zihin bulanıklığı , deri döküntüleri ortaya çıkabilir
- Tahıl et maya kurubaklagiller ve sakatat ürünlerinde bulunur
B5 Vitamini (Pantotenik asit)
- Karbonhidrat-yağ metabolizması ve besinlerden enerji üretiminde etkilidir
- Eksikliğinde sinir sistemi bozuklukları , uyuşma ve ciltte problemler ortaya çıkar
- Et süt ürünleri tahıllar sebze ve meyvelerde bulunur
B6 Vitamini (Piridoksin)
- Aminoasit metabolizmasında koenzim olarak çalışır
- Yeni kan hücrelerinin üretiminde
- Bağışıklık sisteminde ve sinir hücrelerinin işlev görmesindeetkilidir
- Eksikliğinde kansızlık, sinir bozukluğu, deride çatlama vekasılmalar görülür
- Et, tahıl, sebze ve kuru baklagillerde bulunur
B7 Vitamini (Biotin)
- Aminoasit metabolizması ve yağ asitlerinin üretiminde görevlidir
- Eksikliğinde deride pullanma yorgunluk ve halsizlik ile depresyonhalleri görülür
- Et, maya, tam tahıllar,baklagillerde bulunur ayrıca bağırsakta da bakteriler tarafından sentezlenir
B9 Vitamini (Folik Asit)
- Yeni hücre yapımı
- Nükleik asit metabolizması, aminoasit metabolizması
- Alyuvar üretiminde görev alır
- Eksikliğinde omurilik hasarları görülür
- Bebeklerde büyümede durma ve kansızlık görülmektedir
- Maya,karaciğer,yeşil sebzeler ve tahıllarda bulunur ayrıca bağırsak bakterileri de sentezler
B12 Vitamini (Kobalamin)
- Aminoasit, nükleik asit ve protein metabolizması, alyuvar üretimi ve sinir sisteminin çalışması
- Eksikliğinde sinir sistemi bozuklukları , kansızlık,yorgunluk ve halsizlik görülür
- Et yumurta ve süt ürünlerinde meyvelerden turunçgillerde bolca bulunur
- Bağırsak bakterileri tarafından da sentezlenir.
Yorum Gönder