HAÇLI SEFERLERİ
Müslümanların
elinde bulunan Kudüs ve çevresini almak için Avrupalıların 11. yüzyıl sonları
ve 13. yüzyıl sonları arasında yaptıkları savaşlara Haçlı Seferleri denir.
Haçlı Seferleri'nin Nedenleri
Siyasi Nedenler : Türkler karşısında
zor durumda kalan Bizans'ın Avrupa'dan yardım istemesi sonucu Avrupa'da ki
senyör ve şovalyelerin macera olsun diye Türkleri Suriye, Filistin, Anadolu ve
Akdeniz'den uzaklaştırmak istemeleri.
Ekonomik Nedenler : Doğudan gelen
ticaret yollarına hakim olduğu için islam dünyasının zenginliği ve Avrupa'nın
bunu ele geçirmek ismesi. Anadolunun zengin topraklara sahip olmak istemeleri.
Dini Nedenler : Hristiyanlarca kutsal
olan Kudüs'ü ele geçirmek istemeleri. Kluni Tarikatı'nın Hristiyanları
müslümanlara karşı kışkırtması. Katolik Kilisesi'nin kontrolü eline almak
istemesi.
I. Haçlı Seferi (1096-1099)
Papa II. Urban ve Piyer Lermit kalabalık bir
ordu oluşturmuştur ve Anadolu'ya yönelmiştir. Anadolu'ya ilk giren gruplar I. Kılıç
Arslan tarafından bozguna uğratılmıştır. Ancak bundan sonra şovalye ve
kontlardan oluşan bir ordu Anadolu'ya girmiş ve Selçuklular'ın başkenti İznik'i
kuşatmıştır. İznik'i boşaltmak zorunda olan Kılıç Arslan Konya'yı başkent yapmıştır.
Antakya' yı da ele geçiren Haçlılar 1099 yılında Kudüs'ü almışlardır. Bunun
sonucunda Kudüs Haçlıların eline geçmiş,
İznik ve Batı Anadolu'da Bizans'ın eline geçmiştir. Haçlılar Antakya, Urfa,
Trablusşam, Sur, Yafa, Nablus gibi birçok şehri ele geçirmiş ve buralarda
feodalite rejimine dayanan kontluklar kurmuşlardır.
II. Haçlı Seferi (1147-1149)
Musul Atabeyi
I. İmadeddin Zengi, 1144 yılında Urfa'yı Haçlılardan alarak Urfa Kontluğu'nu
yok etti. Sonrasında Halep ve Şam alınınca Kudüs Krallığı Papa'dan yardım
istedi. Almanya İmparatoru III. Kondrad ve Fransa Kralı VII. Louis Anadolu'ya
girerek ikinci haçlı seferini başlattılar. Her iki ordu da Anadolu Selçukluları
tarafından yenilgiye uğratıldı. Ordularının bir çok kısmını kaybeden iki kral
Kudüs'e ulaştı. İlk Haçlı seferinden sonra kurulmuş, bir Haçlı devleti olan
Kudüs Krallığı'ndaki Hristiyanlar ile birleşerek Şam'a saldırdılar ama başarılı
olamadılar.
III. Haçlı Seferi (1189-1192)
Mısır'da devlet kuran Selahaddin Eyyubi, haçlılarla
savaşa girmişti. Amacı Suriye'de ki Haçlı üstünlüğünü sonlandırmaktı. Bu
mücadelesinde başarılı olarak 1187'de Haçlıları yendi ve Kudüs dahil olmak
üzere Suriye'nin büyük bir kısmını Haçlı istilasından kurtardı. Kazanılan bu
zaferlerin Avrupa' da duyulması sonucu Alman İmparatoru, Fransa Kralı ve İngiltere
Kralı emri altındaki Haçlı orduları harekete geçtiler ve yeni bir haçlı seferi
gerçekleşti. Alman İmparatoru ortalama
100.000 kişilik bir ordu ile Anadolu'ya girdi ama çok iyi bir savunma ile karşılaştı
ve ağır kayıplar verdi. Alman İmparatoru Silifke'de boğulunca ordusu dağıldı.
Denizden harekete geçen Fransız ve İngiliz Haçlı orduları Selahaddin Eyyubi'yi
yenemediler ve geri döndüler.
IV. Haçlı Seferi (1200-1204)
Papa III. Innocentius, Kudüs'ü kurtarmak amacıyla
tüm Avrupa'yı sefere davet etti. Bu sefer 1202 yılında Venedik'ten başladı. İlk
başta seferin amacı Mısır'ı ele geçirip ordan Kudüs'ü almaktı. Fakat
Venedikliler ve yaşlı Venedik Dükü seferin hedefini değiştirdi. Haçlılar İstanbul'u
kuşatıp ele geçirdi. Bunun sonucunda 1204' te
Orta Çağ ve Katolik inançlarına uyan Latin İmparatorluğu'nu kurdular.
V. Haçlı Seferi (1217-1221)
Beşinci Haçlı Seferi Katolik Kilisesi'ne bağlı
Avrupalılar tarafından 1217-1221 yıllları arasında gerçekleşmiştir. Avrupalılar,
Mısır üzerindeki Eyyubiler'i yenerek Kudüs'ü ele geçirmeye çalışmış ancak başarılı
olamamışlardır. Papa 1213'te yeni bir Haçlı çağrısında bulunmuş ve bu çağrı
1215'te kabul edilmiştir. Daha sonra 1218'de Oliver Kölnlü liderliğinde Alman
ordusu ve Hollanda Kontu I. William komutasında bir ordu kurulmuştur. Bu
seferde, Haçlı orduları özellikle Kudüs'ün başkenti olan Akka'ya
yönelmişlerdir. Haçlı orduları birlikte Kudüs Kralı komutasında Nil Nehri'ne doğru
harekete geçti. Nil Nehri'nin sularının yükselmesi sonucu Dimyat'a geri dönmeye
karar verdiler. Ancak Eyyubiler Nil Nehri'nin kenarlarındaki duvarları yıktıkları
için ada gibi bir yerde mahsur kaldılar. Eyyubiler Sultanı Kamil bin Adil bir
gece saldırısı ile suyu aştı ve Dimyat'a geri dönmek isteyen Haçlı ordusunu
yendi. Açlık tehlikesi ile karşı karşıya kalan bu ordu teslim oldu. 1221'de yapılan
bir anlaşma ile Haçlılar Dimyat'ı Eyyubiler'e verdi. Bunun karşılığında
Eyyubiler de teslim olan Haçlı ordusunun askerlerini serbest bıraktı ve Haçlılarla
8 yıl süreli bir barış antlaşması imzalandı.
VI. Haçlı Seferi (1228-1229)
Altıncı Haçlı seferi Kudüs'ün geri alınması
için başlatılan, beşinci Haçlı seferinin başarısızlıkla sonuçlanmasından yedi yıl
sonra 1228'de başlatılan Haçlı seferidir. Diğer seferlerin aksine bu Haçlı
seferinde çok az çarpışma olmuş ve fazla kan dökülmemiştir. Roma İmparatoru II.
Friedrich, Eyyubi Sultanı Kamil bin Adil ile yaptığı anlaşma sonucunda 1229 yılında
Latin Kutsal Kudüs Krallığı, tekrar Kudüs'ü ve çevresini egemenliği altına almıştır.
Bu durum 15 yıl boyunca değişmeden devam etmiştir.
VII. Haçlı Seferi ( 1248-1254)
Yedinci Haçlı seferi 1248-1254 yılları arasında
Mısır üzerine yapılmıştır. Kudüs Şehri altıncı Haçlı seferi sonrasında 10 yıllık
bir uzlaşma ile Kudüs Krallığı'na verilmişti. Bu anlaşma 1239 yılında
yenilenmemesine rağmen Kudüs Krallığı, Kudüs'ü yönetiyordu. 1245 yılında
Eyyubiler ile Harezmşahlar Kudüs'ü kuşattı ve fethetti. 17 - 18 Ekim 1245'te
Kudüs Krallığı ordusu Eyyübiler ile kuzeybatı Gazze'de Harbiye Muharebesi'ni
yaptılar. Bu savaştan da Eyyubiler galip çıktı. Haçlı ordusu çok büyük kayıplar
verdi. Haçlılar kesinlikle Kudüs'ü alamayacaklarına, alsalar bile
koruyamayacaklarına karar verdiler. Papa tekrar bir sefer yapılması gerektiği
çağrısını yaptı. Batı Avrupa ülkeleri bunu kabul etmedi. Fakat Fransa ve İngilizlerden
oluşan bir ordu kuruldu. Fransa'nın güneyinden 1248 yılında gemiler ile Mısır'a
karşı harekete geçtiler. Mısır'a saldıran Fransız Kralı savaşlarda yenilerek
ordusu ile birlikte esir düştü. Çok yüksek miktarlarda fidye ödenerek serbest bırakıldı
ve ülkesine döndü.
Haçlı Seferlerinin Sonuçları
Dini Sonuçlar : Din adamlarına
duyulan güven azalmış, kilise ve aktiviteleri sorgulanmaya başlanmıştır.
Skolastik düşünce zayıflamış bunun yerine özgür ve bilimsel gelişmeler başlamıştır.
Bu olay Rönesans ve Reform hareketlerine temel hazırlamıştır.
Ekonomik Sonuçlar : Akdeniz' de doğu
batı ticareti ilerledi. Akdeniz kıyılarında olan Cenova, Venedik, Marsilya gibi
limanlar önem kazandı. Anadolu, Suriye ve Filistin ekonomik açıdan zayıfladı.
Avrupa' da hayat standartları yükseldi. Ticaretle uğraşmaya başlayan halk
zenginleşti.
Siyasi Sonuçlar : Avrupa'da merkezi
krallıklar güç kazanmaya başladı. Feodalite rejimi zayıfladı ve köylüler
çeşitli haklar elde etti. Bizans Batı Anadolu'nun bir kısmını ele geçirdi. Avrupalılar,
İslam Medeniyeti'ni yakından tanıdı.
Haçlı Seferleri Kısaca;

:o
YanıtlaSil